Sina Hakman

Modalar ve Internet Kahvehaneleri

Internet moda oldu; ama bu moda yanl²z paras² olanlar²n de≡il herkesin hakk²

UZUN bir aradan sonra art²k yine kar■²n²zday²m. Bu sⁿre iτerisinde umar²m sizi ⁿzmemi■imdir. Ama art²k bir sⁿrⁿ keyifli konuyla yine bu sayfalarda olaca≡²m. ╓zⁿrleri b²rak²p yaz² yazma zaman²d²r. Art²k ba■layal²m:Modalar ya■am²m²za nas²l da etki ediyor. Herkes birbirinden geri kalmamak iτin modaya uyuyor ya da en az²ndan uymaya τal²■²yor. Topluluktan kopmama τabas² m²d²r nedir, bilemiyorum. Ayr²l²kτ² sayabilece≡im ki■iler dahi modalar²n o kaτ²n²lmaz τekicili≡ine kap²l²yor. Belki de bu aralar en τok konu■ulan moda cep telefonlar². ╟o≡u ki■i rahats²z, ama gⁿn geτtikτe yay²l²yor. Bir gⁿn ÷nce cep telefonlularla dalga geτti≡iniz biri ertesi gⁿn elinde cep telefonuyla kar■²n²za geliveriyor.

Ad²na ra≡men cepte ta■²namayacak kadar bⁿyⁿk nesneler bu cep telefonlar². E≡er kad²nsan²z sorun yok τⁿnkⁿ genellikle τantan²za s²≡²yorlar. E≡er erkekseniz bu durumda kⁿτⁿk sorunlar oluyor. Ceket cebinizde ta■²san²z ■i■kinlik yap²yor k÷tⁿ g÷rⁿnⁿyor. G÷mlek cebini deneseniz dⁿ■me riski var. Baz²lar² beline tak²yor, ■ehir kovboyu misali. ╟o≡u ki■i de cep telefonunu elinde ta■²yor. Elde ta■²n²nca da ba■a dert oluyor telefonlar. Adam arabadan iniyor elinde cep telefonu. Yemek iτin masaya oturuyor hem ba■ k÷■eye cep telefonu konuyor. Hele b÷yle herkesin cep telefonlu oldu≡u bir yerde oturuyorsan²z ve sizin de telefonunuz varsa, vay halinize. Herhangi bir telefon τald²≡²nda herkesin eli telefonuna gidiyor. Uzun aray²■lardan sonra as²l τa≡r² sahibi telefonunu buluyor ve arayana ula■²l²yor. Geτenlerde bir konserdeyiz. Adam²n biri, konserin ortas²nda cep telefonunun aτ²k oldu≡unu, yani her an τalabilece≡ini fark etti. ' Aman ne olur, ne olmaz' dⁿ■ⁿncesiyle telefonunu kapatmaya karar verdi. Bu aletler sadece τal²nca de≡il de, tu■lar²na bast²≡²n²zda da ses τ²kart²yor ya, adam da o karanl²kta kapatmaya kalk²nca tabii ki, d²t d²t sesler τ²kt². Bunu duyan cep telefonlu di≡er seyirciler, kendi cep telefonlar²n² kapatmad²klar²n² hat²rlam²■ olmal²lar ki, bir cep telefonu kapatma furyas² ba■lad². Her k÷■eden d²t d²t sesler geliyor. Konserin o b÷lⁿmⁿ benim iτin rezil oldu. Laf² gelmi■ken, bir arada ■u alarml² saatler moda olmu■tu. Onlar²n bir ayar² vard²r. Saatinizin sizi her saat ba■² bir bip sesiyle uyarmas² iτin. Millet bu ayar² kurar. Saatler her saat ba■² bip diye ses τ²kar²r. Konserlerde, sinemalarda bundan daha rahats²z edici bir ■ey olamaz. Nas²l sinir oldu≡umu anlatamam. Yani, adam²n kendine saati hat²rlatmak iτin yapt²≡² ayar niye bana dokunsun. Ayr²ca beni ilgilendirmez ama, her saat ba■² saati hat²rlamak ne sinir bir ■ey. Tepenizde ' Zaman geτiyor, bak ona g÷re' diyen biri varm²■ gibi.Biz konumuza d÷nelim: Cep telefonunun yararlar²n² tart²■acak de≡ilim. Ama kullan²m ■ekli konusunda g÷rdⁿ≡ⁿnⁿz gibi sorunlar²m var. Bir ■ey moda oldu mu, herkes gereklerini ya da kullanma adab²n² dⁿ■ⁿnmeden atlay²veriyor ⁿzerine. Eh, bana da muhabbetini yapmak dⁿ■tⁿ. Almamaya kararl²y²m ama benim de olsa, ben de ayn² durumda kalaca≡²m herhalde!

Internet CafΘ Modas²
╓zellikle ▌stanbul'da moda olan ba■ka bir konu da Internet Caf 'ler. G÷rdⁿ≡ⁿm kadar²yla birkaτ tane Internet Caf aτ²lm²■. Caf , insanlar²n bir araya gelip gⁿzel bir ■eyler iτerken muhabbet yapmas², birbirini kesmesi ya da manzara seyretmesi iτin dⁿ■ⁿnⁿlmⁿ■ bir dⁿkkan diye tan²mlanabilir san²r²m. Ya da ben ÷yle tan²ml²yorum. B÷yle bir yerin olu■ma nedeni, insanlar²n sosyal ileti■im iτine girmesi ve biraz olsun rahatlamas² olsa gerek. Daha ÷nceden yaz²lar²m² okumu■ olan ki■iler bilirler, Internet'e kar■² falan olmak ■÷yle dursun, son y²llardaki en ÷nemli teknolojik geli■me oldu≡unu dⁿ■ⁿnⁿyorum. Ama gel gelelim, Internet'in moda olmas² a■amas²nda bir de Internet caf 'lerin τ²kmas²na dayanam²yorum. Tamam Internet moda olacak. Bunu kabul ediyorum da, caf ya da kahvehane gibi yerlere Internet'in alet edilmesi sinirime gidiyor. Tabii tersi de geτerli. Belki de Internet, caf 'lere alet oluyor.

Kahvehanelerin ba■k÷■esinde mutlaka bir televizyon durur. ▌nsanlar evlerinde maτ seyredeceklerine, kahveye gider arkada■lar²yla birlikte maτ seyrederek de■arj olur. ▐u anda oturdu≡um evin hemen alt kat²nda bir kahvehane var. Ara s²ra gece evde otururken, ' GOOOL' τ²≡l²klar²yla irkiliyorum. ▌nsanlar hep beraber e≡leniyorlar. Yani televizyon bile bir sosyal olay oluyor kahvelerde. Internet her ne kadar e≡lenceli bir ■eyse de b÷yle topluca seyredilip e≡lenilecek bir ■ey de≡il. ╟ⁿnkⁿ televizyon seyircisi pasif bir seyircidir. Seyredilecek kanal² seτmek d²■²nda yay²na bir etkisi yoktur. Yani, televizyon ■irketleri ne sunarlarsa o tⁿketilir. Internet'te ÷yle mi, ne yapaca≡²n²z², neye bakaca≡²n²z² tamamen sizin ki■isel seτimleriniz belirliyor. Askerdeyken hep beraber televizyon seyrederdik. Hangi kanal²n seyredilece≡i en temel sorunsal²m²zd². Kimi onu ister, bunu istemez; kimi maτ sevmez, kimi haberleri dinlemeden rahat edemez - askerde haber dinleyip ne yapacaksa. En sonunda Kral TV aτ²l²r klip seyredilirdi. Yani ki■isel seτimlerin bu kadar de≡i■ken oldu≡u gⁿnⁿmⁿzde, topluca seτim yapmak bana pek mⁿmkⁿn gelmiyor. Eh, durum b÷yle olunca topluca Internet'te s÷rf yapmak da pek mant²kl² de≡il gibi. Internet caf 'lerin insanlar²n sosyal ileti■im gereksinimlerini kar■²lamak iτin yap²lmad²≡² ortada. Internet'te gezinmek, bence bireysel bir i■.

Bu cafe'lerin iτ mekan tasar²mlar² da τok ilginτ. Yaz²l²m ve donan²m firmalar²n²n reklamlar², evlere y÷nelik τe■itli yaz²l²m ve oyunlar²n durdu≡u raflar²n aras²nda ⁿzerinde bilgisayar olmayan masalar var. Bu masalarda san²r²m yemek yemek ve muhabbet iτin oturuluyor. ▄stlerinde peτeteler, tuzluk biberlik tⁿrⁿ aletler var. Arada bir muhabbetten s²k²l²p Internet s÷rfⁿ yapmak isteyenler duvara dayal² olan masalardaki bilgisayarlar²n ba■²na geτiyor. Bu arada bir ■eyler iτmeniz ve yemeniz mⁿmkⁿn. Fiyatlar² da pek ucuz de≡il. G÷rⁿntⁿ olarak beni hiτ τekmedi. Belki de ben daha s²cak mekanlardan ho■lan²yorum. Ya da her gⁿn bilgisayar dolu bⁿrolar da ya■ayan biri olarak, dinlenmek iτin benzer bir yere gitmek fikri bana pek s²cak gelmiyor. Bu benim durumum, herkes b÷yle olmayabilir. Bu yⁿzden de pek ele■tiremiyorum bu caf 'leri. ▄stelik t²ka basa olmasa da iτerisinde insanlar oluyor. Demek ki, o kadar da itici de≡il.

San²r²m, b÷yle caf 'ler Internet'e ula■²m²n sorun oldu≡u dⁿ■ⁿnⁿldⁿ≡ⁿ iτin aτ²ld². Yani, gazete ve dergilerdeki yaz²lardan, oradan buradan tan²■ olunan Internet'i, kanl² canl² ya■ayabilmek iτin evinize giden yol ⁿzerindeki Internet caf 'ye u≡ruyorsunuz. Biraz s÷rf yap²yorsunuz, iτiniz rahatl²yor ve evinize d÷nⁿyorsunuz. Yoksa herhalde kad²nl² erkekli bir arkada■ grubu, Cumartesi ak■amlar²n² ya da Pazar ÷≡leden sonralar²n² geτirmek iτin bir Internet caf 'de bulu■mak ⁿzere s÷zle■mezler. Buradaki ' herhalde' yi vurgulamak gerekli. Belki b÷yle birileri de vard²r. Bu arada Internet'in bence en ÷nemli varl²k nedeni, insanlar aras²nda bilgiyi payla■mak. Yoksa e≡lenmek iτin τok daha keyifli birτok seτene≡imiz var. Bilgiyi payla■mak kendi ba■²na e≡lence kayna≡² oldu≡u iτin Internet bize keyif veriyor. Peki bunu nas²l yap²yoruz? Elektronik postayla, haber gruplar²yla. Bunlar iτinse mutlaka kal²c² bir kullan²c² adresi gerekiyor. Yani s÷rf yapmak i■in bir taraf². S÷zⁿnⁿ etti≡im di≡er taraf²n² bildi≡im kadar²yla Internet caf 'lerde yapmak mⁿmkⁿn de≡il.

K▄T▄PHANELER ve INTERNET
Asl²nda Internet caf 'lere takt²≡²m falan yok. Yanl²■ anla■²lmas²n. ▌steyen istedi≡i dⁿkkan² kurar, istedi≡i hizmeti satar. Hatta bu caf 'lerin Tⁿrkiye'deki Internet'in geli■mesine katk²da bulunaca≡²na inan²yorum. Bu yⁿzden ele■tiri de≡il de saptama olarak de≡erlendirin bu s÷ylediklerimi. Ama bu i■in bir ba■ka taraf² var ki, onu s÷ylemek gerek. Internet'in Tⁿrkiye'ye geli■i s²ras²nda τok ÷nemli bir konu atland². Kⁿtⁿphaneler iτin ÷zel bir statⁿ tan²mlan²p, halka aτ²k ⁿcretsiz Internet uτlar²n²n olu■mas² sa≡lanmal²yd². Bilgiye ula■mak iτin en ucuz y÷ntem olan kⁿtⁿphanelerin iτine Internet caf benzeri Internet'e ula■ma olana≡² tan²yan uτlar koymak iτin geciktik bile. ╓zellikle bilgiye aτ ama Internet caf 'lere gidecek kadar paras² olmayan genτlerin para ÷demeden yararlanabilece≡i Internet ba≡lant²lar²n² kurmak, devletimizin ÷ncelikle yapmas² gereken bir hizmettir. Bir konuda bilgilenmek istedi≡inizde evinizde ne kadar fazla konu iτeren bir kitapl²k olursa olsun, en iyi bilgi kayna≡² birτok kitab² bir arada bulaca≡²n²z kⁿtⁿphanelerdir. Ben kendi kⁿτⁿklⁿ≡ⁿmⁿ hat²rl²yorum. Bⁿtⁿn bilgi kayna≡²m kⁿtⁿphanelerdi. Zaman²m²n bⁿyⁿk bir b÷lⁿmⁿnⁿ kⁿtⁿphanelerde bazen ciddi, bazen de e≡lenceli ■eyler okuyarak geτirirdim. Internet gibi ÷nemli bir bilgi kayna≡²n²n, sadece paras² olan ki■ilerin hizmetinde olmas² bence Tⁿrkiye gibi geli■mekte olan - yani bilgiye aτ - bir ⁿlke iτin τok ⁿzⁿcⁿ. Internet caf gibi yerler do≡al olarak para kazanmak amac²yla kurulmu■ ve Internet hizmetini bu τerτevede sa≡layan yerlerdir. Bilgiye ihtiyaτ duyan ve paras² olmayan genτleri Internet caf 'lerinde g÷rmeniz τok zor. Onlar yine kⁿtⁿphanelere gitmek zorunda. ╓nemli olan bu ki■ilere kⁿtⁿphanelerin ya da ba■ka bir kurumun devlet destekli olarak Internet ba≡lant² hizmeti vermesidir. Ancak bu sayede genτlerin ihtiyaτlar² olan bilgileri almalar²n² sa≡layabiliriz. Devletimiz modalara uyacak paras² ve imkan² olmayan vatanda■lar iτin τe■itli hizmetler verir. Cep telefonu olmayanlar, jetonlu ya da kartl² telefon hizmetinden yararlanabilir. Kitap alacak paras² olmayanlar kⁿtⁿphane ve kitapl²klara gidebilir. Ama Internet'e ba≡lanmak isteyenler; ya bilgisayar al²p ba≡lanacak, ya da Internet caf 'lere gidecek. Telefon etmek ÷nemlidir ama, sⁿrekli ve devaml² bilgi kaynaklar² Tⁿrkiye iτin daha ÷nemlidir.

▌ngilizce e≡itimin ÷zel okullar²n bir ayr²cal²≡² olarak kabul etmeyen devlet bⁿyⁿklerimiz zaman²nda Anadolu Liseleri'ni kurmu■tu. Bu okullarda tamamen ▌ngilizce e≡itim yap²l²yor. ▐u andaki durumlar²n² bilemiyorum ama ben bir Anadolu Lisesi mezunu olarak paras²z okudum ve iyi bir ▌ngilizce'yle mezun oldum. Bugⁿn Tⁿrkiye'de τal²■²yorum ve i■ ⁿretiyorum. Benimle beraber mezun olan birτok ki■i bugⁿn Tⁿrkiye'de ÷nemli g÷revlerde τal²■²yor. Bunda ÷≡rendi≡imiz ▌ngilizce'nin pay² τok bⁿyⁿk. ▌ngilizce ÷≡renmek konusunda devletimizin f²rsat e■itli≡i sa≡layan bu uygulamas² bence τok ÷nemlidir. Ayn² ■ekilde, devletin kⁿtⁿphanelere ay²rd²≡² bⁿtτeyi artt²rarak, Internet hizmetini ⁿcretsiz olarak kⁿtⁿphaneler arac²l²≡²yla sunmas² gerekli. Ancak bu sayede bilgi edinmek iτin para ay²ramayan ailelerin τocuklar², en az²ndan bilgi edinmede e■itli≡i yakalam²■ olur. Bu ⁿlkemizin gelece≡i iτin en ÷nemli konulardan biridir. Bilgiye ula■mak ve onu kullanmak konusunda yeni bir modaya ihtiyaτ var. Bu moda Internet olacak, hatta oldu bile. Ama bu moda sadece paras² olanlar²n de≡il herkesin hakk². ╟ⁿnkⁿ bunun sonucunda kazanacak olan bizleriz, bizim ⁿlkemiz.